Τι είναι το συλλογικό πένθος και πώς το διαχειριζόμαστε;

Τις τελευταίες ημέρες η τραγική είδηση του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη που στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες νέους ανθρώπους έχει σοκάρει το πανελλήνιο. Πρόκειται για ένα θέμα που μονοπωλεί τις συζητήσεις κατά τη διάρκεια των κοινωνικών συναναστροφών ενώ αρκετοί νιώθουν τη διάθεσή τους να έχει επηρεαστεί και αισθήματα θλίψης να γεννιούνται.

Τα συναισθήματά αυτά δεν γίνονται αντιληπτά στιγμιαία – όπως μπορεί να έχει συμβεί σε άλλες περιπτώσεις – αλλά παρατηρεί κανείς ότι έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Ο όρος συλλογικό πένθος, που συχνά τις τελευταίες μέρες ακούγεται στην τηλεόραση, αφορά το αίσθημα της απώλειας και όλα αυτά που συνοδεύονται. Στη συγκεκριμένη περίπτωση απεικονίζει μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων – ειδικότερα του κατοίκους της Ελλάδας – που βιώνουν το πένθος της απώλειας.

Πλήθος κόσμου νιώθει κατά τη διάρκεια του συλλογικού πένθους ότι έχει χάσει τις συνήθειές του ή ότι καλείται ψυχικά να αλλάξει τον τρόπο σκέψης ή ζωής του εξαιτίας του σοκ που βίωσε. Όταν αναφερόμαστε στο συλλογικό πένθος μιλάμε για ένα κοινό βίωμα που άλλους τους επηρέασε άμεσα και άλλους έμμεσα καθώς το γνώρισαν και ένιωσαν πως το ζούνε μέσα από τις αφηγήσεις τρίτων.

Το πένθος προκύπτει από ένα τραύμα – στη συγκεκριμένη περίπτωση συλλογικό.Το τραύμα αυτό μπορεί να επιδεινωθεί από τη συχνή έκθεση σε αυτό μέσω των πληροφοριών που λαμβάνει κανείς από τα ΜΜΕ. Η διαχείρισή του δεν είναι τόσο δύσκολη όσο μπορεί να φαντάζεται κανείς.

Σε ένα πρώτο στάδιο το να αποφύγει κάποιος να εκθέσει τον εαυτό του στα ερεθίσματα που συνδέονται με το τραύμα μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο. Παράλληλα το να αποδεχτεί κάποιος τα συναισθήματα που του έχει γεννήσει το βίωμα και να τα συζητήσει είναι επίσης ωφέλιμο καθώς θα διαπιστώσει πως δεν είναι μόνος σε όλο αυτό, θα αντιληφθεί τη συλλογικότητα και θα μοιραστεί τα αρνητικά συναισθήματα. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα ίσως καταφέρει να τα μετατρέψει σε θετικά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα συναισθήματα χρειάζονται κίνηση. Γι’αυτό άλλωστε το πένθος έχει στάδια. Η άρνηση, ο θυμός, η διαπραγμάτευση, η θλίψη και η αποδοχή. Δεν είναι σίγουρο ότι θα τα βιώσουν όλοι με την ίδια σειρά. Το σίγουρο όμως είναι ότι περνώντας από αυτά θα οδηγηθεί στον δρόμο της λύτρωσης.