Η κόπωση της ενσυναίσθησης: Γιατί νιώθουμε εξαντλημένοι από τα προβλήματα των άλλων;

Ζούμε σε μια εποχή που η ενσυναίσθηση θεωρείται αρετή και πράγματι είναι. Η ικανότητα να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, να κατανοούμε τον πόνο ή τη χαρά του, αποτελεί θεμέλιο της ανθρώπινης σύνδεσης. Όμως τι γίνεται όταν η ενσυναίσθηση γίνεται βάρος; Όταν, χωρίς να το καταλάβουμε, αρχίζουμε να κουβαλάμε τους πόνους των άλλων σαν δικούς μας; Εκεί αρχίζει η κόπωση της ενσυναίσθησης.

Η ενσυναίσθηση μάς επιτρέπει να σχετιζόμαστε, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να μας εξαντλήσει συναισθηματικά, ειδικά όταν δεν έχουμε μάθει να βάζουμε όρια. Η συνεχής έκθεση στον πόνο των άλλων, είτε μέσα από προσωπικές σχέσεις, είτε μέσα από τα μέσα ενημέρωσης και τα social media, μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξουθένωση. Δεν πρόκειται για έλλειψη ενδιαφέροντος, αλλά για υπερφόρτωση.

Πολλοί άνθρωποι με υψηλή ενσυναίσθηση έχουν μια εσωτερική «κεραία» που πιάνει τα πάντα… Τις διαθέσεις, τις σιωπές, τα μη λεκτικά σημάδια. Όταν όμως αυτή η ευαισθησία λειτουργεί χωρίς φίλτρο, το άτομο αρχίζει να απορροφά τα συναισθήματα των άλλων σαν σφουγγάρι. Το αποτέλεσμα; Κόπωση, ευερεθιστότητα, ψυχική αποστράγγιση και ενίοτε αίσθημα ενοχής. Μια ερώτηση δεσπόζει: «Γιατί δεν έχω πια κουράγιο να ακούσω ή να βοηθήσω;».

Η κόπωση της ενσυναίσθησης παρατηρείται συχνά σε επαγγελματίες υγείας, σε εκπαιδευτικούς αλλά και σε άτομα που λειτουργούν ως «στήριγμα» μέσα στην οικογένεια ή την παρέα. Όταν κάποιος έχει μάθει να είναι πάντα διαθέσιμος, δυσκολεύεται να αναγνωρίσει πότε το δοχείο του αδειάζει. Και όταν δεν υπάρχει χρόνος για αποφόρτιση, η συναισθηματική εξάντληση γίνεται μόνιμη κατάσταση.

Η λύση δεν είναι να γίνουμε πιο σκληροί, αλλά να ρυθμίσουμε την ενσυναίσθησή μας. Να μάθουμε πότε ανήκει σε εμάς ένα συναίσθημα και πότε όχι. Η υγιής ενσυναίσθηση δεν σημαίνει να νιώθουμε ό,τι νιώθει ο άλλος, αλλά να αναγνωρίζουμε τι βιώνει και να παραμένουμε παρόντες χωρίς να το κουβαλάμε.

Η φροντίδα του εαυτού είναι απαραίτητη για να μπορούμε να φροντίζουμε και τους άλλους. Αυτό σημαίνει ξεκούραση, προσωπικό χρόνο, επαφή με δραστηριότητες που μας γεμίζουν ενέργεια. Μερικές φορές σημαίνει και το θάρρος να πούμε «δεν μπορώ τώρα να ακούσω». Όχι από αδιαφορία, αλλά από σεβασμό προς τον εαυτό μας.

Στην ουσία, η ενσυναίσθηση δεν είναι απλώς να νιώθεις τον άλλον, αλλά να αντέχεις να τον νιώσεις χωρίς να χάνεις εσένα.