Παιδιά, αυτισμός και σκύλοι: Μια σχέση πέρα από τις λέξεις

Το δέσιμο που αναπτύσσουν τα παιδιά με τα σκυλιά είναι δύσκολο να αποτυπωθεί σε λίγες λέξεις. Η παρουσία ενός σκύλου αποπνέει ηρεμία και δημιουργεί μια σχέση εμπιστοσύνης. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στη σχέση ανάμεσα στα παιδιά με διαταραχή του αυτιστικού φάσματος και τους σκύλους. Μια φαινομενικά απλή σχέση που ταυτόχρονα όμως είναι βαθιά θεραπευτική.

O κόσμος των ενηλίκων μπορεί να μοιάζει χαοτικός για πολλά παιδιά στο φάσμα του αυτισμού. Οι λέξεις συχνά δεν αρκούν για να εκφράσουν συναισθήματα ή ανάγκες ενώ οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ενδέχεται να προκαλούν άγχος ή σύγχυση. Ο σκύλος όμως δεν ζητά εξηγήσεις, δεν κρίνει, δεν παρερμηνεύει τη σιωπή. Βρίσκεται εκεί σταθερά, ήρεμα και αληθινά.

Η παρουσία ενός σκύλου δίπλα σε ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να αποτελέσει γέφυρα επικοινωνίας. Πολλά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η επαφή με έναν σκύλο αυξάνει τα επίπεδα ωκυτοκίνης, της «ορμόνης της αγάπης», και μειώνει το στρες στα παιδιά. Παράλληλα, μέσα από το παιχνίδι και τη φροντίδα του ζώου, το παιδί εξασκεί δεξιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η υπομονή, η συνεργασία και η μη λεκτική επικοινωνία.

Στην πράξη, η θεραπεία με τη βοήθεια σκύλων έχει βρει σημαντική εφαρμογή σε κέντρα ειδικής αγωγής. Οι ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι μαθαίνουν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες κάθε παιδιού ξεχωριστά. Έχουν εκπαιδευτεί προκειμένου να το ηρεμούν όταν νιώθει υπερένταση, να ενισχύουν τη συγκέντρωσή του ή να το βοηθούν να ακολουθήσει μια ρουτίνα. Πέρα από τη θεραπευτική διάσταση, όμως, η σχέση αυτή λειτουργεί και ως φυσική μορφή κοινωνικοποίησης. Το παιδί, μέσω του σκύλου, συχνά βρίσκει έναν πιο εύκολο δρόμο να έρθει κοντά με άλλα παιδιά ή ενήλικες.

Για τους γονείς, η συνύπαρξη με έναν σκύλο μπορεί να αποτελέσει επίσης ανακούφιση. Η οικογένεια αποκτά ένα ακόμη «μέλος» που προσφέρει σταθερότητα, τρυφερότητα και χαρά. Πολλοί περιγράφουν πως ο σκύλος γίνεται ο «μεταφραστής» των συναισθημάτων του παιδιού, ο πρώτος που αντιλαμβάνεται τις αλλαγές στη διάθεσή του, πριν ακόμη το καταλάβουν οι ίδιοι.

Φυσικά, η απόφαση να ενταχθεί ένας σκύλος στην καθημερινότητα ενός παιδιού με αυτισμό χρειάζεται σκέψη, καθοδήγηση και σωστή εκπαίδευση. Δεν είναι όλα τα ζώα κατάλληλα για αυτόν τον ρόλο, όπως και δεν ανταποκρίνονται όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Η διαδικασία πρέπει να γίνεται πάντα με τη στήριξη ειδικού θεραπευτή και επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλων, ώστε η εμπειρία να είναι ασφαλής και ωφέλιμη για όλους.

Στο τέλος, όμως, εκείνο που μένει δεν είναι οι όροι «θεραπεία» ή «πρόγραμμα». Είναι μια σχέση που υπερβαίνει τα λόγια. Ένα παιδί που χαμογελά όταν βλέπει τον φίλο του στην πόρτα. Ένας σκύλος που βρίσκει ένα σπίτι. Μια οικογένεια που ανακαλύπτει ξανά τη δύναμη της σύνδεσης, μέσα από την πιο αγνή μορφή επικοινωνίας .