Η κομβική ηλικία των 40

Σε αντίθεση με παλιότερα, το ψυχολογικό «μοντέλο» που εμφανίζεται σε 72 χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου είναι αυτό της «συναισθηματικής καμπύλης αναστροφής», ή αλλιώς το περίφημο «U-turn». Με δυό λόγια, η ζωή ξεκινά με χαρά, αποκτά δυσκολίες στη διάρκεια της μέσης ηλικίας (σ.σ. άντρες και γυναίκες, «βουλιάζουν» ψυχολογικά ως τον πάτο του “U” γύρω στα 44) και μετά, σταδιακά, επιστρέφει στις χαρές της ανέφελης νιότης.

Είναι μια καμπύλη που εν μέρει έχει να κάνει με τον απολογισμό/επανεξέταση/ ενδοσκόπηση των 40+, και εν μέρει με αυτό που αποκαλούν «πιέσεις της sandwichgeneration». Οι αλλοτινοί σαραντάρηδες και σαραντάρες μπορούσαν να χαλαρώσουν και να απολαύσουν τη ζωή. Σπίτι, εξοχικό, σταθερή δουλειά, αποταμιεύσεις στην τράπεζα, γονείς που μπορούσαν να φροντίσουν οι ίδιοι για τις ανάγκες τους. Αλλά όχι πια. Η κρίση εναποθέτει πολλαπλά βάρη στις πλάτες των γυναικών αυτής της ηλικίας, που -αν δεν έχουν χάσει τη δουλειά τους- εργάζονται υπερβολικά για να τη διατηρήσουν, ενώ το όνειρο της σύνταξης διαρκώς απομακρύνεται. Με μειωμένο μισθό, οι γυναίκες των 40+ καλούνται τώρα να μεγαλώσουν παιδιά, να τα στηρίξουν οικονομικά (είτε γιατί δεν βρίσκουν δουλειά, είτε γιατί οι αμοιβές τους συρρικνώθηκαν και επιστρέφουν στο πατρικό τους) και να ενισχύσουν τους ηλικιωμένους γονείς τους, που βλέπουν επίσης τις συντάξεις τους να εξανεμίζονται. Με την πρώτη ηλικία, να τις κρατάει ακόμα από το χεράκι και την τρίτη να τους μαγκώνει το πόδι, οι γυναίκες της sandwichgeneration αισθάνονται εγκλωβισμένες, παγιδευμένες, συμπιεσμένες.

Όπως όλα δείχνουν, ο παμπάλαιος αστικός μύθος της φλογερής, σεξουαλικά απελευθερωμένης σαραντάρας δεν είναι μύθος. Η Mrs Robinson υπάρχει. Οι ειδικοί –ψυχολόγοι, σεξολόγοι, ανθρωπολόγοι κ.λπ.- ομονοούν: στα 40 της, η γυναίκα νιώθει πιο ελεύθερη να εκφράσει τη σεξουαλικότητά της και είναι περισσότερο ανοιχτή, πρόθυμη και ασφαλής να μιλήσει με το σύντροφό της για τις σεξουαλικές της ανάγκες και επιθυμίες. Άλλωστε, με τα χρόνια γνωρίζει καλύτερα το σώμα της, έχει μάθει τον οργασμό της, έχει ασκηθεί στο τι είναι αυτό που μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση στο σύντροφό της.

Πρόσφατη έρευνα του βρετανικού περιοδικού Top Sante σε δείγμα 2.000 γυναικών όλων των ηλικιών, έδειξε πως στις ηλικίες 40-50, το 81% των γυναικών δήλωσε πως έχει «τεράστια διάθεση για σεξ», δεν έχουν αναστολές και θέλουν να δοκιμάζουν νέα πράγματα με τον σύντροφό τους, περισσότερο απ’ότι στην προηγούμενη δεκαετία της ζωής τους. Στα 40+, το 70% των γυναικών που ρωτήθηκαν δήλωσαν πως έχουν περισσότερες φαντασιώσεις, περισσότερη πείρα και καμία αναστολή στο να ζητήσουν από τον παρτενέρ τους πράγματα, που πριν λίγα χρόνια θα ντρέπονταν ακόμα και να σκεφτούν. Επίσης, δεν προσποιούνται – όταν δεν τους αρέσει το σεξ, το λένε. Με τη σειρά τους, οι άντρες λένε πως οι γυναίκες στα 40 δείχνουν –και είναι– σίγουρες για το ποιες είναι και τι θέλουν στο σεξ (και πώς και από ποιόν). Είναι πιο χαλαρές και πιο γενναιόδωρες στους επαίνους τους, έχουν μεγαλύτερη κατανόηση, είναι περισσότερο ευθείς και έντιμες.

Υπάρχει πάντως και ένα άλλο, μικρό ποσοστό 40+ γυναικών, που εξαιτίας των αλλαγών που βιώνουν (αλλαγές συναισθηματικές, οργανικές, ορμονικές), νιώθουν πιο ευάλωτες και πιο ανασφαλείς για τον εαυτό τους και τη σεξουαλική τους εικόνα. Σαραντάρες που φοβούνται πως δεν είναι πια επιθυμητές και πως το ταίρι τους μπορεί να «ξελογιαστεί» από μια άλλη γυναίκα. Το μεγαλύτερο σεξουαλικό πρόβλημα που βιώνουν οι γυναίκες σε αυτή την ηλικία είναι η μείωση της ερωτικής επιθυμίας, η οποία πάντως δεν σχετίζεται με το «ορμονικό πάρτι» της εμμηνόπαυσης. Τις περισσότερες φορές η «κοιμισμένη libido» έχει να κάνει με άλλα νοσήματα, με προηγούμενες εμπειρίες, οικογενειακά βιώματα ή ακόμα και με αυτή ακόμα την πληθώρα και την πολυπλοκότητα των ρόλων της γυναίκας (ερωμένη, μητέρα, σύζυγος, επαγγελματίας) που την κουράζει και την οδηγεί στην αδιαφορία για τον σεξουαλικό της ρόλο. 

Ποιο είναι το προφίλ της σύγχρονης 40άρας;

Νέα, όμορφη, δραστήρια και επιθυμητή. Συνήθως έχει οικογένεια, αν και είναι όλο και πιο συχνό το φαινόμενο της σαραντάρας Alpha Female – μιας καριέρας που την ολοκληρώνει ως προσωπικότητα, της παρέχει ασφάλεια και την κάνει να αισθάνεται έτοιμη να προχωρήσει στην απόκτηση οικογένειας και παιδιών. Με δεδομένο, άλλωστε, πως το προσδόκιμο ζωής έχει ανέβει πάρα πολύ, μια γυναίκα στα 40 δεν θεωρείται πλέον μεγάλη. Κάθε άλλο.

Από την άλλη, όσες είναι μόνες (είτε από επιλογή, είτε ύστερα από ένα διαζύγιο) σε αυτή την ηλικία, τείνουν να ζουν για μήνες στη ρουτίνα μιας γκρίζας καθημερινότητας, πάνε στη δουλειά, γυρίζουν, τρώνε μόνες τους, βλέπουν τηλεόραση και πέφτουν για ύπνο την ίδια ώρα. Είναι μια ρουτίνα που τις κάνει να νιώθουν αποθαρρυμένες, απογοητευμένες, που τις σπρώχνει στην αυτολύπηση και τη μοναξιά.

Συνολικά, όμως, στα σαράντα δεν βλέπεις πια εκείνη την αγωνία που έβλεπες στις γυναίκες παλιότερα. Δεν βλέπεις τον τρόμο πως μπήκαν σε μια «ώριμη» δεκαετία όπου πλέον θα αρχίσουν να παροπλίζονται ή την πίεση να αποδείξουν πάση θυσία πως είναι νέες και επιθυμητές. Δεν υπάρχει παραίτηση.Στα σαράντα τους, οι γυναίκες κάθε κατηγορίας – παντρεμένες, ανύπαντρες, μόνες, χωρισμένες, με παιδιά– φροντίζουν περισσότερο τον εαυτό τους, συρρέουν στα γυμναστήρια, σε σχολές χορού και στα γραφεία των πλαστικών χειρουργών ζητώντας αισθητικές επεμβάσεις που θα βοηθήσουν να μην αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά της νεότητάς τους και είναι ερωτικά ενεργές. Και αυτό από μόνο του δείχνει κάτι: πως μια γυναίκα στα 40 μπορεί να διεκδικήσει την υγεία της, την ευεξία της, μια καλύτερη εικόνα, την παρέα, τη φιλία, την ερωτική χαρά. Μπορεί να ζήσει καλά. Αρκεί να το θέλει.