Αυτοκτονική συμπεριφορά στην εφηβεία: Ο ρόλος των εξαρτήσεων και του αυτοτραμαυτισμού

Η σκέψη ότι ένας έφηβος αποπειράται να αυτοκτονίσει είναι το λιγότερο σοκαριστική, με τις νέες έρευνες να δείχνουν αύξηση των ποσοστών αυτοκτονίας στις ηλικίες μεταξύ 15 και 19 ετών. Είναι διάφοροι οι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να οδηγήσουν έναν νέο στην αυτοκτονία με τους σημαντικότερους εξ’αυτών να είναι τα θέματα ψυχοπαθολόγιας, η κατάθλιψη, ένα νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον αλλά και μια πιθανή έκθεση κατά τη διάρκεια της ζωής του σε αντίστοιχο συμβάν.

Τις περισσότερες φορές η κατάθλιψη κρύβεται πίσω από μια απόπειρα αυτοκτονίας κι αυτό γιατί ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά και συναισθήματα είναι αυτό της απελπισίας. Νιώθωντας απελπισμένος ένας νέος βλέπει την αυτοκτονία ως τη μοναδική λύση στα προβλήματά του. Σίγουρα κάθε έφηβος που νιώθει κάποια στιγμή στη ζωή του απελπισμένος δεν σημαίνει πως θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ή επιχειρεί να αυτοκτονήσει, καθώς υπάρχουν τα διαφορά ατομικά χαρακτηριστικά της κάθε προσωπικότητας που πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπόψιν όταν αναλύουμε ένα τέτοιο τραγικό συμβάν.

Συνήθως οι νέοι που παίρνουν μια τέτοια απόφαση είναι άνθρωποι που σκέφτονται με έναν μη λειτουργικό τρόπο, δυσκολεύονται να βρούνε εναλλακτικές λύσεις στα προβλήματά τους και αδυνατούν να αντιληφθούν και να αφουγκραστούν την έννοια της αισιοδοξίας. Εξαιτίας αυτού μένουν συχνά εγκλωβισμένοι στο παρελθόν ή το παρόν αδυνατόντας να σκεφτούν ένα θετικό μέλλον. Στους παράγοντες κινδύνου ωστόσο μπορούμε να πούμε ότι μια ιδιαίτερη θέση έχουν οι εξαρτήσεις. Η κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσίων οδηγεί τον νέο στο αίσθημα της απελπισίας, σε σοβαρές μορφές αντικοινωνικότητας και συχνά σε αυτοκτονικό ιδεασμό.

Ο αυτοκτονικός ιδεασμός σε κάποιες περιπτώσεις συνδέεται με τον αυτοτραυματισμό. Στην προκειμένη περίπτωση αναφερόμαστε στην ανάγκη του νέου ανθρώπου να προκαλέσει συνειδητά πόνο στον εαυτό του. Ο συνηθέστερος τρόπος με τον οποίο οι έφηβοι το κάνουν αυτό είναι δημιουργώντας σημάδια στο κορμί τους, χαράζοντας το δέρμα τους ή ακόμα και προκαλώντας εγκαύματα. Μπορεί συνειδητά να μην εκφράζουν αυτοκτονική επιθυμία ωστόσο οι έρευνες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα αυτών των νέων να διαπράξουν αυτοκτονία είναι αυξημένη.

Η συμπεριφορά αυτοτραυματισμού εμφανίζεται κυρίως στην εφηβική ηλικία και λιγότερο στην ενήλικη. Αξίζει να αναφερθεί ότι τόσο το σχολικό περιβάλλον όσο και το οικογενειακό μπορούν είτε να ενισχύσουν είτε να αποτρέψουν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Καλό είναι λοιπόν τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι γονείς όταν παρατηρούν τέτοια περιστατικά να επικοινωνούν άμεσα και να φροντίζουν ώστε να λάβουν την κατάλληλη καθοδήγηση από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.