Αδέρφια σε σύγκρουση ή σε σύνδεση; Ο ρόλος των γονιών στη σχέση που διαμορφώνεται από νωρίς

Η σχέση ανάμεσα στα αδέρφια μοιάζει συχνά με ένα παζλ γεμάτο αντιφάσεις: αγάπη και ανταγωνισμός, συντροφικότητα και ζήλια, στήριξη και σύγκρουση. Πολλοί πιστεύουν πως αυτά τα συναισθήματα είναι φυσικά και αναπόφευκτα. Και όντως, σε έναν βαθμό είναι.

Όμως η ποιότητα αυτής της σχέσης δεν είναι ανεξάρτητη από τον ρόλο των γονιών. Αντιθέτως, οι γονείς λειτουργούν σαν αόρατοι αρχιτέκτονες των πρώτων δεσμών ανάμεσα στα παιδιά τους, διαμορφώνοντας με τη στάση και τις συμπεριφορές τους το έδαφος είτε για σύνδεση είτε για απομάκρυνση.

Από τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο το δεύτερο παιδί, ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς χειρίζονται τη μετάβαση για το πρώτο παιδί είναι καθοριστικός. Αν ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας, ισότητας και αποδοχής και για τα δύο παιδιά, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να χτιστεί μια σταθερή βάση εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Αντίθετα, όταν υπάρχει σύγκριση, ετικετοποίηση (“ο καλός μαθητής”, “ο ευαίσθητος”), άνιση προσοχή ή υποσυνείδητες προσδοκίες, τότε καλλιεργείται ζήλια, ανταγωνισμός και ανάγκη για επιβεβαίωση μέσα από τη διαφοροποίηση.

Πολλοί γονείς παρατηρούν συγκρούσεις ή έντονη συναισθηματική ένταση μεταξύ των παιδιών τους και αναρωτιούνται: είναι αυτό φυσιολογικό; Μέχρι πού φτάνει η ευθύνη τους; Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως τα παιδιά δεν έχουν την ωριμότητα να διαχειριστούν από μόνα τους έντονα συναισθήματα ή ρόλους που τους αποδίδονται. Οι γονείς καλούνται να λειτουργήσουν ως καθρέφτες και ρυθμιστές. Όταν ενθαρρύνουν τη συνεργασία αντί για τον ανταγωνισμό, όταν αναγνωρίζουν τη μοναδικότητα του καθενός χωρίς να μειώνουν το άλλο, τότε συμβάλλουν στη δημιουργία μιας σχέσης που μπορεί να αντέξει στον χρόνο.

Ένα παιδί που νιώθει ότι πρέπει να ανταγωνιστεί το αδερφάκι του για να “κερδίσει” την αγάπη ή την προσοχή των γονιών, συχνά υιοθετεί συμπεριφορές που τροφοδοτούν σύγκρουση. Αντίθετα, όταν οι γονείς δημιουργούν ένα πλαίσιο ασφάλειας, σταθερότητας και ενσυναίσθησης, τότε τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να συνυπάρξουν χωρίς να φοβούνται ότι η αγάπη είναι περιορισμένος πόρος.

Τελικά, οι σχέσεις ανάμεσα στα αδέρφια δεν διαμορφώνονται στο κενό. Είναι το αποτέλεσμα ενός οικογενειακού περιβάλλοντος που είτε ενισχύει τη σύνδεση είτε υπονομεύει τη σχέση. Και οι γονείς, είτε το αντιλαμβάνονται είτε όχι, κρατούν το “κλειδί” αυτής της δυναμικής.