Το ''μικρόβιο'' της ζήλιας στα παιδιά
Ηζήλια είναι ένα συναίσθημα που νιώθει το παιδί όταν επιθυμεί να έχει κάτι, το οποίο κατά τη γνώμη του κατέχει κάποιος άλλος. Αυτός ο ”κάποιος άλλος” μπορεί να είναι ο αδερφός, η αδερφή, οι γονείς ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Η ζήλια προϋποθέτει ότι το παιδί αισθάνεται να έχει χάσει πλέον αυτό, το οποίο του άνηκε και που επιθυμεί πολύ να ξαναποκτήσει και που μπορεί να είναι η αγάπη, η κατανόηση και η προστασία.
Η ζήλια μπορεί να εμφανιστεί από το δεύτερο εξάμηνο της ζωής, αλλά κυρίως είναι εμφανής προς το τέλος του πρώτου έτους. Εκείνο που θα πρέπει να γνωρίζουμε ως γονείς είναι ότι η ζήλια είναι ένα πραγματικό και φυσιολογικό ψυχικό φαινόμενο που εντάσσεται στην παιδική συναισθηματικότητα. Εμφανίζεται με διαφορετικές μορφές και εκδηλώνεται με μια ποικιλία συναισθηματικών αντιδράσεων, συνηθέστερες από τις οποίες είναι:
- Η επιθετικότητα: που είναι τόσο σωματική όσο και λεκτική και υιοθετείται στην αντιδραστική μορφή συμπεριφεράς. Το παιδί θεωρεί τον εαυτό του θύμα μια ψυχολογικής επίθεσης, η οποία έχει σαν αιτία την απόρριψή του απ’τους γονείς, θεωρεί ότι οι γονείς του πλέον δεν το αγαπούν και εκδικείται επιτιθέμενο με τη σειρά του.
- Η παλινδρόμηση: το παιδί που ζηλεύει καταφεύγει σ’απεγνωσμένες προσπάθειες για επαναπόκτηση της αγάπης των γονέων του και προσπαθεί να επικεντρώσει την προσοχή τους μιμούμενο όλες τις συμπεριφορές του μικρότερου παιδιού. Η καθυστερημένη ενούρηση και άλλες παλινδρομικές μορφές συμπεριφορας δεν έχουν παρά αυτή κυρίως την αιτία.
- Η παραίτηση: αντίθετα με την επιθετικότητα και την παλινδρόμηση, υπάρχει το παιδί το οποίο παραιτείται από τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του. Η παραίτηση είναι ακόμη περισσότερο έντονη στο παιδί, το οποίο απαντά στην εχθρότητα, στην οποία θεωρεί ότι βρίσκεται εκτεθειμένο ή αντίθετα στην έλλειψη αγάπης για την οποία υποφέρει, με συναισθήματα κατωτερότητας ή ενοχές.
Η εξέλιξη της ζήλιας, εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς αντιδρούν. Αντιδράσεις ακραίες δεν κάνουν τίποτε άλλο, παρά να επιδεινώνουν την κατάσταση, διότι το παιδί απωθεί από φόβο προς τους γονείς του μια επιθετικότητα κι ένα αρνητικό συναίσθημα. Η απώθηση όμως, δεν εξαφανίζει καθόλου τη ζήλια, αλλά αντίθετα σύμφωνα με τους κανόνες, οι οποίοι ήρθαν στο φως από την επιστήμη της ψυχολογίας, αυτή έχει πολλές πιθανότητες να επιδεινωθεί. Οι γονείς δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μετατρέψουν τη ζήλια σε πραγματικό πρόβλημα και πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι ένα φαινόμενο ”φυσικό και αναπόφευκτο”.