Με ποιό κριτήριο επιλέγουν τα παιδιά τον πρώτο τους φίλο;
Oρισμένες αξίες, όπως η αγάπη, η αφοσίωση, ο αλτρουϊσμός και η αξιοπιστία έχουν ανέκαθεν συνδεθεί με την έννοια μιας καλής και σταθερής φιλίας. Η φιλία είναι μια σχέση που οι άνθρωποι την επιλέγουν με τη δική τους θέληση και αυτό σημαίνει ότι δεν εξυπηρετεί κανέναν υστερόβουλο στόχο. Όπως ακριβώς η φιλία μπορεί να προσφέρει συναισθήματα ικανοποίησης και πληρότητας στη ζωή μας, το ίδιο και η έλλειψη φιλίας μπορεί να οδηγήσει σε ένα έντονο συναίσθημα κοινωνικής αποστέρησης και μοναξιάς. Η κοινωνική απομόνωση και η έλλειψη φίλων ειδικότερα προκαλούν παρόμοιες αρνητικές συνέπειες στα παιδιά.
Πότε και πώς τα παιδιά δημιουργούν φιλίες; Με τι κριτήρια επιλέγουν τους φίλους τους;
Οι φιλικές επαφές των παιδιών αυξάνονται ραγδαία μεταξύ του 2ου και 5ου έτους της ηλικίας. Την περίοδο αυτή τα παιδιά δημιουργούν τις πρώτες φιλικές τους σχέσεις κατά κανόνα με παιδιά του ίδιου φύλου. Οι φιλίες σ’αυτή την ηλικία είναι περιστασιακές, πρόσκαιρες, ασταθείς και δεν έχουν σημαντικές και μόνιμες επιδράσεις στην προσωπικότητα του παιδιού.
Μέχρι την ηλικία των 5 χρόνων οι γονείς και η οικογένεια είναι οι κύριοι φορείς της κοινωνικοποίησης του παιδιού. Από τη στιγμή που θα πάνε σχολείο, εκτός από τους γονείς, οι δάσκαλοι, οι συνομήλικοι και οι στενοί φίλοι ασκούν σημαντικές κοινωνικές επιδράσεις στη ζωή του. Σ’αυτό ακόμα το πρώιμο στάδιο, τα παιδιά τείνουν να διαλέγουν φίλους που έχουν την ίδια κοινωνική θέση με αυτά, ζουν στην ίδια γειτονιά ή φοιτούν στην ίδια τάξη και είναι της ίδιας ηλικίας. Τα περισσότερα αγόρια στην ηλικία μεταξύ 6-8 χρόνων παραβλέπουν τις διαφορές φύλου στα παιχνίδια τους, διαλέγοντας για συμπαίκτες τους τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια. Αντιθέτως γύρω στον 8ο χρόνο οι επαφές τους με άτομα του αντίθετου φύλου μειώνονται απότομα μέχρι την ηλικία των 11 ή 12 χρόνων, οπότε ο διαχωρισμός των φύλων στο ομαδικό παιχνίδι κορυφώνεται.
Όταν ζητάμε από τα παιδιά να μας κατονομάσουν τους καλύτερους φίλους τους, τις περισσότερες φορές τονίζουν ότι επιλέγουν ως φίλους άτομα που έχουν χαρακτηριστικά προσωπικότητας, υψηλής δημοτικότητας και υψηλής εκτίμησης. Τα μεγαλύτερα παιδιά αυτής της ηλικίας δίνουν έμφαση στη φιλική και χαρούμενη διάθεση, στην τάξη και στην καθαριότητα. Τα μικρά παιδιά συνήθως τονίζουν τα εξωτερικά γνωρίσματα του φίλου τους. Συνήθως οι φιλίες προκύπτουν και αναπτύσσονται από το συγχρωτισμό, από μια – πρόσωπο με πρόσωπο – επαφή. Παιδιά που κατοικούν κοντά το ένα στο άλλο είναι πιθανότερο να δημιουργήσουν φιλικούς δεσμούς ή όσα έρχονται σε επαφή αρκετά συχνά. Παιδιά, αντίθετα, που ζουν σε απομονωμένες περιοχές ή που οι γονείς τους δεν τα αφήνουν – για διάφορους λόγους – να έρθουν σε επαφή με τα άλλα παιδιά δυσκολεύονται στην απόκτηση φίλων.
Οι γονείς δεν θα πρέπει να ξεχνούν ότι και οι ίδιοι οφείλουν να ενθαρρύνουν το παιδί στην απόκτηση φίλων και να μεριμνούν ώστε να υπάρχει φροντίδα για τους φίλους του. Διότι το παιδί ξέρει πολύ καλά ότι όταν οι γονείς φροντίζουν για τους φίλους του, κατά βάθος νοιάζονται και φροντίζουν γι’αυτό το ίδιο.